30 September 2025

TẠC NHẤT TÌNH

Cuối thu, những chiếc lá cuối cùng đã rụng, bụi đời cuốn xoáy theo từng cơn gió. 

Về! kết thúc những chuyến đi, những hò hẹn phiêu lưu, những nhịp tim héo hon, vàng úa...

Ngày đó, những buồn phiền, thất vọng,.. đã đưa bạn và ta gặp nhau...Những đứa trẻ mới lớn bị cuốn theo những toan tính quyền lực, vẫn tự trách chính mình đã đã làm thất vọng những người thân...bị dìm theo những cơn đói từng ngày, thực tế nghiệt ngã đối chọi với nền tảng nhân tính, bạn cùng ta trải qua những sinh tồn thách thức. Ừ! nhỏ như hạt cơm mà lớn như nhân cách...Vậy đó! mà hơn bốn mươi năm...

Ta và bạn, mình chọn những con đường, những cách thức khác nhau, để đứng dậy, để loại bỏ những đặt để, khiên cưỡng, những kế hoạch "trồng cây, trồng người", phù phiếm í-a hát bộ... Ta bỏ núi, ra biển, đặt đời mình trên sóng. Bạn cũng "hạ sơn" :-), bỏ làm thầy, đeo chiếc bay, lang bạt, làm "thợ hồ cao cấp", lặng vẽ những cuộc tình ướt át và khô cứng...như cuộc đời không thiếu cắt xén những nỗi đau; tạc hình hài trên những tượng thần, Phật; đá, hoa và những phù điêu...để "dám sống như mình nghĩ".

Năm 1982, ta và bạn cùng trường, đói.., chia nhau tô cháo khuya, quán bên đường râm ran tiếng ếch. Ba mươi năm sau, 2012, ta gặp bạn lần cuối, quê mình tháng Tư chang chang nắng. Năm nay, 2025, bạn đi, chiếc lá khô rơi về cội...miên viễn và bình an.

Về!Thôi! Như lá rơi về cội
Thương để nhân gian, tạc nhất tình

R.I.P. - L.A.

Nguyên Đại
30 Tháng Chín 2025

30 May 2022

Hoa Huệ Tháng Năm

H.

Hôm qua (29/5), anh rời nhà người anh bà con ở McMinnville/Tennessee, đến Dallas/Texas nhà một người bạn hồi ở trại tỵ nạn. Sáng nay, anh dậy sớm, ngồi uống trà với một bà cụ "share phòng" trong nhà bạn anh. "Share phòng"? Ở tuổi của bà? Điều đó làm anh mong nói chuyện với bà, và câu chuyện của bà như sau:

Dì tên Huệ, dì sinh năm 1947, ở Chu Lai, Tam Kỳ. Lớn lên lấy chồng. Ông xã làm lính truyền tin trong bộ chỉ huy, đơn vị đóng ở Bà Rịa, Vũng Tàu. Trước năm 1975, gia đình dì ở khu gia binh. Ông xã thường nói, đời lính không biết đâu mà nói, có khi bây giờ ngồi đây, ngày mai "đi luôn" hay mất tích không chừng, vì khi đánh trận, thường bộ chỉ huy bị tấn công, và lính truyền tin là người chết trước. Nếu anh có chuyện gì, em cố gắng nuôi con, đừng bỏ nó tội…

Mà thật, ngày 28/4/1975, ông xã của dì không về nữa. Cho tới giờ này đã 47 năm, dì cũng không biết ông xã dì đã chết, hay còn sống ở nước nào. Năm 75, lúc chạy loạn ra biển dì thấy xác lính chết lềnh khênh, có người vừa mới đeo lon đại úy còn mới tinh trên vai. Dì tìm hoài, nhưng không thấy xác ông xã của dì, nhắc lại cảnh đó buồn lắm…Đôi mắt bà bỗng xa xăm...

Dì có ba đứa con, đứa lớn nhất là con gái, sinh năm 1969, đứa thứ 2 là con trai được 4 tuổi năm 1975, và đứa con út cũng là con trai, dì sinh nó 2 ngày trước khi ba nó bị mất tích. Sau đó, khu gia binh bị giải tán. Dì không muốn về quê, ở đó ba dì có ruộng đất, sau 75, ruộng đất bị lấy mất, ba dì buồn khổ rồi mất sớm. Về quê, họ nói khó chịu lắm, sao không theo “Mỹ-Ngụy”, bây giờ dắt con về làm gì.

Dì và ba đứa con dại sau đó bị đưa đi vùng kinh tế mới ở Ấp 5, Tam Phước, Bà Rịa. Dì không biết làm gì, ngày xưa là vợ lính, bây giờ làm lụng ở vùng kinh tế mới để nuôi ba đứa con nhỏ. Khi đi cuốc đất làm cỏ, ngày nào cũng có người chết vì bom, mìn; dì vái Phật Bà Quan Âm cho dì sống để dì nuôi con dì.


Bạn của ông xã dì, cũng đi lính, nhưng chạy sang Mỹ được, và gởi tiền về cho vợ ông ấy, cũng là bạn của dì, để đi vượt biên. Năm 1981, lúc con gái dì được 12 tuổi, bạn của dì nói với dì cho đứa con gái của dì đi vượt biên, dì đồng ý. Tới trại tỵ nạn, nó không cha không mẹ, Mỹ nhận nó. Sau này, nó gặp một người Việt cùng lứa tuổi của nó, cũng không cha không mẹ, rồi lấy làm chồng. Nhưng chồng nó đánh bạc dữ quá, nên tụi nó ly dị. Nó lấy chồng sau là người Mỹ.
 
Năm 2001, nó bảo lãnh dì qua Mỹ, dì qua Mỹ ở nhà nuôi hai đứa cháu ngoại cho hai vợ chồng nó đi làm. Bây giờ hai đứa cháu đã lớn. Đứa thì có gia đình ở riêng, đứa đi làm xa. Dì ở nhà một mình buồn quá, con gái dì cũng bận rộn. Nó với chồng nó nói chuyện bằng tiếng Mỹ, dì không hiểu nhiều. Khoảng 7,8 năm trước, dì rởi rời khỏi nhà con gái ở Houston, cách đây khoảng 4-5 tiếng lái xe, đi qua đây. Lúc đó dì đã hơn 60 rồi, đi làm hãng người ta không nhận, nên dì đi làm phụ việc, bó rau bó cải, ở các tiệm của người Việt.

Hôm qua, con trai út của dì gọi, nó nói: thôi má về ở với con. Dì nói: má ở đây cũng có tiền già, có bảo hiểm chính phủ cho, con cũng còn khó khăn. Nó nói: sao má cực khổ cho đến chết vậy má!…Dì cũng đâu cần gì nhiều, con, nhưng dì muốn kiếm chút tiền giúp cho hai đứa cháu nội đang đi học ở Việt Nam. Ở VN đi học tốn kém nhiều lắm, không phải chính phủ cho nợ sau này đi làm trả lại như ở đây...

Sau khi thất lạc với ông xã, dì có lấy chồng khác không? Không, con. Cực quá, và ba đứa con còn nhỏ quá, nên dì ráng nuôi con, rồi thời gian cũng qua đi. Hồi còn sống, chồng dì thường nói: Ước gì hết chiến tranh, mình về cất cái nhà nhỏ trên mấy miếng ruộng cha cho. Con cái lớn, chiều chiều mình ngồi trong nhà, nhìn đàn cò bay bay…Nhưng, có lẽ là không được đâu em! Đã lâu, nhưng dì vẫn nhớ lời chồng dì nói cho tới bây giờ. Mỗi lần nhớ lại, nước mắt dì đã cạn, nhưng vẫn thấy cay cay…

Thôi! tới giờ rồi, dì phải đi làm, trà và cà phê dì để đây, nước sôi dì nấu rồi để trong phích, con uống đi, mai mốt có dịp nói chuyện nhiều hơn.
Đời sống này, nhiều tao ngộ vui buồn...

Dallas, sáng nay...
Tháng Năm, 2022
A2
Nguyên Đại

28 November 2021

Lễ Tạ Ơn

Khi con cất tiếng khóc chào đời, mẹ con đã mừng vui biết bao, vì một cuộc sống mới đã được khai sinh từ đó, và mọi người đều thở phào nhẹ nhỏm, nở những nụ cười vui tươi. Con bắt đầu những ước mơ với những giọt nước mắt hạnh phúc khởi đi từ đau đớn của mẹ.

Những nghịch lý tuyên sinh như vậy để nhắc nhở con về sự yếu đuối của đời sống mà con có được bắt đầu với những cưu mang. Khai sinh của con ngày đầu tiên đã được viết bằng chữ ơn với dòng mực đỏ thắm có hình dáng mẹ cha. Biết tạ ơn là bài học đầu đời của con.

Rồi con lớn, ngày đầu tiên con đến lớp, khóc thét vì xa mẹ, cảm nhận cô đơn. Mẹ rời con với những âu lo, con ở lại lớp học bắt đầu với những bước chân trượt ngã trong bàn tay nâng đỡ của thầy cô đầu đời. Chữ đầu đời con học tròn thẳng nét ân sư.

Con hăm hở bước vào đời sống đuổi theo những ước mơ mà con chọn lựa. Con sẽ khó giữ được một công việc, nếu thiếu vắng sự giúp đỡ của những bạn bè, đồng nghiệp cho những ngày tháng đầu tiên khởi việc mưu sinh. Chữ ơn có được từ những chia sẻ với anh chị em, bạn bè.

Mùa lễ tạ ơn ở đây khởi đi từ những người nông dân tạ ơn trời đất, gió hòa mưa thuận, cho một mùa màng bội thu, đã trở thành dịp để con người tạ ơn nhau. Bởi, trời bao la quá, tiếng vọng từ một hành tinh bé nhỏ xa xôi phải vượt qua nghìn năm ánh sáng mới tới được những thiên hà; bởi đất đã quá đủ bao dung để dưỡng nuôi nhiều tỉ sinh linh; con người yếu đuối, bé nhỏ gần nhau, tạ ơn nhau, trước sự chứng giám của trời đất bao la – đó là ý nghĩa quan trọng của mùa Lễ Tạ Ơn.

Mùa tạ ơn sẽ nhiều ý nghĩa không phải với những tiệc tùng ồn ào, mà đôi khi chỉ là một cử chỉ rất nhẹ nhàng. Con cúi chào cha mẹ một sáng nay với tất cả lòng biết ơn và trân trọng. Con cười thật tươi với anh chị em đã dọn cho con một bữa trưa ngon lành. Con bắt tay chân tình với một đồng nghiệp, cảm nhận những chia sẻ thân hữu của họ. Con cúi chào thăm hỏi một bác lao công đã quét sạch lá trên con đường con đi qua, để bước chân con thênh thang trong công viên gần nhà….Tất cả những điều tương tự như vậy là ý nghĩa của mùa Lễ Tạ Ơn.

Ngày đó con đến trường, thầy cô dạy con nên chia sẻ đồ chơi với bạn, con biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi” đúng lúc. Con được dạy phải im lặng lắng nghe, trước khi có thể đặt được những câu hỏi, để sau này con có thể chia sẻ những câu trả lời với những người khác. Lòng biết ơn, kính trọng ân sư, khiêm cung với bạn bè sẽ giúp con có được những kiến thức cần thiết, nhưng điều quan trọng hơn là giúp con trưởng thành hơn trong cuộc sống, cho dù con đón nhận bất kỳ một vị trí nào trong xã hội. “Tiên học LỄ” là vậy.
 
Tất cả những điều con học ở trường, giúp con thông thạo một kỹ năng để đóng góp vào đời sống gọi là “VĂN”. Một phần bé nhỏ của cái “VĂN” đó sẽ giúp con trong đời, nhưng không phải là tất cả. Con có thể không xuất sắc về một môn học nào đó ở trường, đừng quá buồn về điều như vậy. Cây cổ thụ cao lớn oằn mình trong bão gió, nhưng đồng cỏ làm cuộc cộng sinh trong mênh mông bình an. Một công viên đẹp không chỉ vì những cây cổ thụ um tùm nhánh lá, nếu thiếu những bãi cỏ xanh mướt, mượt mà.
Con nhớ mùa này LỄ - TẠ ƠN.

Nguyên Đại
28/11/21